Bormio

Miasto i gmina licząca ok. 4,2 tys. mieszkańców, położona w prowincji Sondrio we włoskim regionie Lombardia, na wysokości 1225 m n.p.m., w Alpach Retyckich, 197 km na północny wschód od Mediolanu , stolicy Lombardii, 63 km od Sondrio , stolicy prowincji (➤ mapka)(➤ mapka). Całoroczna miejscowość turystyczna, znana m.in. ze źródeł wód termalnych. W zimie jeden z ważniejszych włoskich ośrodków narciarskich.

Bormio jest jedną z najważniejszych miejscowości turystycznych górnej części doliny Valtellina (Alta Valtellina). Leży nad rzeką Adda, na obrzeżach lombardzkiej części Parku Narodowego Stelvio (Parco Nazionale dello Stelvio), jednego z najstarszych (założonego w 1935 roku) i największych tego rodzaju parków we Włoszech. Kotlina Bormio ograniczona jest od zachodu i północy pasmem Alpi di Livigno, z najwyższym szczytem Cima Piazzi (3439 m), od północnego wschodu grupą Ortlera (Ortler-Gruppe), z najwyższym szczytem grupy, Ortlerem (3905 m), oznaczonym markerem , od południowego wschodu grupą Sobretta-Gavia (dawniej zaliczaną do grupy Ortlera), z najwyższym szczytem Monte Sobretta (3296 m). Przez Bormio biegnie ważna droga krajowa SS38 odgałęziająca się w pobliżu północnego krańca jeziora Como od drogi krajowej SS36 i prowadząca dnem doliny Valtellina, przez Sondrio i Tirano, do Bormio, a następnie dalej na północ doliną Valle del Braulio na słynną, drugą pod względem wysokości w Europie przełęcz drogową Passo dello Stelvio (2758 m), na granicy Lombardii i regionu Trydent-Górna Adyga - stąd droga prowadzi w dół do doliny Val Venosta i następnie dnem tej doliny aż do Bolzano (od drogi SS38 odgałęzia się na północ, zanim wjedzie się na przełęcz Stelvio, droga przez położoną na wysokości 2501 m przełęcz Umbrail (Passo Umbrail) prowadzącą do doliny Val Müstair w Szwajcarii. W Bormio od drogi SS38 odchodzi na zachód droga SS301, biegnąca przez dolinę Valdidentro , przełęcz Passo del Foscagno (2291 m) i Passo Eira (2069 m) do Livigno , zaś na południowy wschód - droga SS29 biegnąca doliną Valfurva , przez Santa Caterina di Valfurva na przełęcz Passo di Gavia (2618 m) i dalej do Ponte di Legno w górnych partiach doliny Val Camonica .

Pierwsze wzmianki o Bormio pochodzą ze Starożytności. W średniowieczu położone strategicznie miasto było siedzibą hrabstwa Bormio, obejmującego w przybliżeniu dzisiejsze gminy Valfurva, Valdidentro i Livigno. W drugiej połowie XV wieku Bormio znalazało się pod kontrolą istniejącego wówczas państwa znanego jako Freistaat der Drei Bünde, będącego zalążkiem dzisiejszej Gryzonii, i pozostało jego częścią do czasów Napoleońskich. Później Bormio znalazło się w granicach utworzonej przez Napoleona Republiki Cisalpińskiej, następnie Republiki Włoskiej, wreszcie Lombardii, dzieląc losy całego regionu.


Do najważniejszych zabytków sakralnych Bormio należą: kolegiata św. Gerwazego i Protazego (Collegiata dei Santi Gervasio e Protasio), istniejąca już na początku IX wieku, później wielokrotnie przebudowywana i odbudowywana (obecny wygląd jest wynikiem rekonstrukcji kościoła po pożarze w 1621 roku), z cennymi dziełami sztuki we wnętrzu, oraz romańskie Oratorio S.Vitale z końca XII wieku, z zachowanymi fragmentami XIV -wiecznych fresków. Warto zwrócić uwagę na kilka zabytków świeckich, m.in. na pochodzący z XIV wieku budynek znany jako Kuerc , stojący na jednym z ważniejszych placów Bormio, Piazza Cavour, w pobliżu kolegiaty. Markerem oznaczone jest muzeum miejskie (Museo Civico di Bormio), markerem - muzeum przyrodnicze (Museo Mineralogico e Naturalistico di Bormio), a markerem - dawny kościół św. Barbary, dziś mieszczący galerię sztuki.

Jedną z najważniejszych atrakcji turystycznych Bormio są termy , Terme di Bormio, znane już w Starożytności i odwiedzane przez przedstawicieli ówczesnej rzymskiej arystokracji. Dwa inne ośrodki termalne, Bagni Vecchi i Bagni Nuovi, znajdują się w pobliżu Bormio, na terenie osady Premadio w gminie Valdidentro.


Bormio jest też popularnym ośrodkiem sportów zimowych. Miasto (wspólnie z Santa Caterina di Valfurva) było dwukrotnym (w 1985 i 2005 roku) gospodarzem mistrzostw świata w narciarstwie alpejskim; corocznie organizowane są tu zawody Pucharu Świata w narciarstwie alpejskim, znane zwłaszcza z biegu zjazdowego mężczyzn rozgrywanego na trasie zwanej Pista Stelvio, uważanej, obok trasy zjazdowej w Wengen w Szwajcarii, za jedną z najtrudniejszych na świecie.

Ośrodek narciarski Bormio obejmuje tereny położone na wysokości 1225-3012 m na stokach masywów położonych na południowy zachód i południowy wschód od Bormio, odpowiednio w pasmach Alpi di Livigno i Sobretta-Gavia. Ośrodek oferuje trasy narciarskie o łącznej długości ok. 50 km, o różnym stopniu trudności, oraz odpowiednią infrastrukturę narciarską (kilkanaście wyciągów).


W lecie Bormio może być dobrą bazą wypadową do wycieczek pieszych i bardziej zaawansowanych wypraw górskich, a także dla osób uprawiających kolarstwo, mogących sprawdzić swoje możliwości na wymagających podjazdach na położone w pobliżu Bormio wysokie przełęcze, zwłaszcza Passo dello Stelvio i Passo di Gavia.